Amerika Birleşik Devletleri, 22 Haziran Cumartesi günü sabaha karşı İran’daki üç nükleer tesisi hedef alan kapsamlı bir hava operasyonu gerçekleştirdi. ABD Başkanı Donald Trump, saldırının ardından yaptığı açıklamada operasyonu “çok başarılı” olarak nitelendirdi ve İran’ın nükleer kapasitesinin “tamamen yok edildiğini” iddia etti.
ABD Hava Kuvvetlerine ait B-2 tipi hayalet bombardıman uçakları tarafından gerçekleştirilen operasyonda, İran’ın Fordow nükleer tesisine altı adet sığınak delici GBU-57 bombası atıldı. Aynı anda, ABD donanmasına ait denizaltılardan fırlatılan Tomahawk füzeleri ile Natanz ve İsfahan’daki nükleer altyapılar da hedef alındı. Saldırı, eşzamanlı olarak üç farklı noktaya gerçekleştirildi.
Başkan Trump, Türkiye saatiyle sabaha karşı yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, operasyonun amacının İran’ın nükleer silah geliştirme kapasitesini ortadan kaldırmak olduğunu ifade etti. Trump, “Şimdi barış zamanı. Ancak İran bu barışı kabul etmezse, yeni ve çok daha hassas saldırılar gerçekleştirmeye hazırız,” diyerek sert bir mesaj verdi.
Trump ayrıca, tüm Amerikan savaş uçaklarının operasyon sonrası güvenli şekilde üslerine döndüğünü belirtti ve İsrail’e istihbarat desteği nedeniyle teşekkür etti. Bu, ABD’nin İran hedeflerine yönelik doğrudan ilk kapsamlı saldırısı olarak kayıtlara geçti.
İran tarafından saldırıya ilişkin resmi bir açıklama yapılmazken, ülkenin Dışişleri Bakanı saldırıyı “uluslararası hukukun açık ihlali” olarak nitelendirdi. Tahran, “misilleme hakkını saklı tuttuğunu” belirtti.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), bölgedeki nükleer tesislerde şimdilik herhangi bir radyasyon sızıntısı tespit edilmediğini duyurdu. Ancak ajans, tesislerin zarar görme derecesinin teknik incelemeler sonucunda netleşeceğini açıkladı.
Saldırının ardından jeopolitik risk algısının yükselmesiyle birlikte piyasalarda da dalgalanmalar görüldü. Güvenli liman olarak görülen altın ve doların fiyatında artış gözlemlenirken, riskli varlıklarda gerileme yaşandı.
ABD Kongresi’nde ise operasyonun yasal dayanağı tartışma konusu oldu. Bazı Demokrat senatörler, Kongre onayı olmadan bu ölçekte bir askeri müdahale yapılmasını eleştirerek Trump yönetimini anayasal sınırları aşmakla suçladı.
İran ile ABD arasındaki gerilimin yeniden tırmanması, Orta Doğu’da daha geniş çaplı bir çatışmanın habercisi olabilir. Uzmanlar, önümüzdeki günlerde Tahran’ın nasıl bir karşılık vereceğinin küresel dengeler açısından belirleyici olacağı görüşünde.
